Türkiye de geleneksel iş birliklerinin içinde önemli bir payı olan bayilik sistemine alternatif olarak sunulan franchising iş modelini çok sevdi. Avrupa Franchise Federasyonu (EFF) istatistiklerine göre, Türkiye 1375 markayla franchise zinciri sayısında Avrupa birincisi. Yine Franchise & More ve UFRAD tarafından yapılan bir araştırmaya göre Franchise veya bayilik verenlerin sayısı 1471 ve bu iş modeli ile çalışan markaların yüzde 70’i yerli. Sektörlere göre dağılımı ise %24 yiyecek, %27 ürün, %16 hizmet, %33 giyimdir.
Franchising modeli sektörlerden anlaşılacağı üzer bazı sektörlerde daha yüksek başarı sağlıyor. Franchising modeli mi bayilik mi noktasında kararsız kalan girişimciler için öncelikte franchising iş modelinin tanımını yapalım ve bayilikten farkı üzerinde duralım.
Franchising, belirli bir ücret karşılığında ilgili markanın, ürünün, hizmetin tanımlanan süre içinde belirli sınai haklarını ticari alanda kullanma izni ” olarak tanımlanabilir.
Franchising ile bayilik arasındaki farklar nelerdir?
Franchising’de hak sahibi iş modelini bir kişiye de birden fazla kişiye de kullandırabilir. İş modelinin paylaşılması taraflar arasındaki anlaşmaya göre belirli kriterler, standartlar, hizmet ve ürünler üzerinden yapılıyor.
Bayiler, kendi ticari ünvanını kullanarak, belirli ürün, hizmet satışından para kazanırlar. Daha net ifade ile bayii toptancıdan aldığı ya da direkt üreticiden aldığı ürünü müşterisine satar. Bu satış üzerinden bayi kar eder.
Franchising’de girişimci markayı belirli bir bölgede ve yerde kullanma, kullanma süresi için belirli bir ücret öderken, bayii sadece bayisi olduğu ürünün markasını bayilik olduğu yerde satar.
Franchising de girişimci zorunlu olarak reklam, eğitim, iş modeli, tanıtım, dekorasyon gibi tüm maliyetlere katılır. Bayii ise bu maliyetlerin çok büyük kısmına dahil olmaz.
Bayilerde genellikle dekorasyon, çalışan kriterleri, eğitim zorunluluğu, iş modeline yüzde yüz uyum gibi kati sınırlamalar yoktur. Daha esnek koşalurda ve daha özgür çalışırlar.