anapara.com

Mali Disiplin Nedir?

Mali disiplin, bir devletin kamu maliyesi kapsamında kamu gelir ve giderlerinin birbirine denkliği, yani bir mali yıl içinde kamu gelirlerinin kamu giderlerini finanse edebilmesi şeklinde ifade edilebilir.

Bir ülkede mali disiplinin sağlanması başta ekonomik istikrar olmak üzere diğer iktisat ve maliye politikası amaçlarının daha etkin olarak gerçekleştirilmesi açısından önem taşımaktadır. Kamu gelir ve giderleri arasında oluşan açıklar nedeniyle ortaya çıkan mali disiplinsizliğin bir ülkenin ekonomik ve mali yapısı için ciddi bir sorun olarak algılanabilmesinde bu disiplinsizliğin boyutları da önem taşımaktadır. Bu kapsamda uygulamada, maliye politikalarının etkinliği açısından önem kazanan çeşitli açık ölçüm yöntemleri geliştirilmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkede mali disiplinin sağlanması amacıyla anayasal ve yasal düzenlemeler çerçevesinde çeşitli mali kurallar yürürlüğe konmaktadır. Bunlardan denk bütçe kuralı hem akademik hem de politik çevrelerce en çok tartışılan mali kural olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bir devletin kuruluşunu, örgütlenişini, iktidarın el değiştirmesini ve bireylerin hak ve özgürlüklerini düzenleyen kurallar bütününe “Anayasa” denilmektedir. Ekonominin kural ve kurumlarının da anayasa içinde yer alması düşüncesi, Batı’da Anayasal İktisat adı verilen yeni bir disiplinlerarası çalışma alanının ortaya çıkması ve gelişmesi ile birlikte önem kazanmıştır. Bazı ülkelerin mali disiplini sağlayabilmek ve sürdürebilmek amacıyla anayasalarına koydukları mali kural hükümleri dikkatleri çekmektedir. Avrupa Birliği’nde olduğu gibi çeşitli uluslararası anlaşmalar vasıtasıyla da mali disiplini tesis edici mali kurallar yürürlüğe konulabilmektedir. Diğer pek çok ülke örneğinde ise, Anayasal düzenlemeler dışında yürürlüğe konulan yasal düzenlemeler ile kamu mali yönetiminde etkinliğin ve mali disiplinin sağlanması açısından önemli adımların atıldığı görülmektedir.