Dün açıklanan enflasyon rakamlarından sonra en çok tartışılan konu Merkez Bankası'nın Temmuz ayı PPK toplantısından çıkacak faiz kararı oldu. Merkez Bankası'nın son dönemde seri faiz indirimi yapması beklenirken yükselen enflasyon rakamları hesapları şaşırttı.
Milliyet ekonomi yazarı Selva Demiralp bugünkü köşesinde Merkez Bankası'nın PPK toplantısı metninde yaptığı değişikliklere dikkat çekti. Merkez'in enflasyon ile kurduğu bu bağ ne anlama geliyor. İşte yanıtı;
Geçen hafta yapılan PPK toplantısı sonunda Merkez Bankası politika metninde bazı değişiklikler yaptı. Bunlardan bir tanesinde metinde yer alan şu cümleye altını çizdiğim ifade eklendi.
“Enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlar yakından izlenecek ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruş sürdürülecektir.”
Getiri eğrisi nedir?
Merkez’in bu ifadeyle neyi kastettiğini anlayabilmek için getiri eğrisinin ne olduğunu hatırlamakta fayda var. Getiri eğrisi farklı vadelerdeki devlet tahvillerinin faizlerini gösteren bir eğri.
Normal şartlar altında uzun vadeli faizler kısa vadeli faizlerden daha yüksek olur. Çünkü parasından daha uzun süreli olarak ayrı kalacak olan borç vereni buna razı edebilmek için kısa vadeli faize bir vade ve risk farkı ve buna ilave olarak reel getiriyi sabit kılmak için enflasyon beklentleri eklenir. Bu nedenle getiri eğrisinin bir ucuna en kısa vadeli tahvilin getirisini diğer ucuna da en uzun vadeli tahvilin getirisini koyup bir çizgi ile birleştirirseniz normalde yukarı yönlü bir eğri elde edersiniz.
Grafikte Nisan Enflasyon Raporu’nda yer alan getiri eğrisi grafiği görülüyor. Kırmızı çizgi Ocak’taki 5 puanlık faiz artışı öncesindeki getiri eğrisini yansıtıyor. Yukarı yönlü eğilim gösteren bu eğri enflasyon beklentilerindeki artışı gösteriyor. Turuncu çizgi Ocak-Mart döneminde kısa vadeli faizler artarken uzun vadeli faizlerin azaldığına dikkat çekiyor.
Yani bir yandan siyasi belirsizlikler ve risk primi etkisi ile kısa vadeli faizler yükselirken öte yandan Ocak’ta atılan sıkı para politikası adımı nedeni ile enflasyon oranının düşmesi beklendiğinden uzun vadeli faizlerde azalma görülmüş. Nisan sonuna gelindiğinde ise siyasi belirsizliklerin azalması kısa vadeyi aşağı çekerken enflasyon beklentilerindeki iyileşme uzun vadeyi de aşağı çekerek getiri eğrisini yataylaştırmış.
Yeni duruş tanımı
Başkan Başçı Konya’da uzun vadeli faizlerdeki düşüşün kısa vadeli faizlerin indirilmesine imkan tanıdığından bahsetmişti. Bu açıklamayı politika metnine eklenen son ifade ile birleştirdiğimizde şöyle bir mantık ortaya çıkıyor:
Enflasyon beklentileri düşüş eğilimine geçtiğinde uzun vadeli faziler düşüyor bu da Merkez’e kısa vadeli faizleri indirme şansı tanıyor. Bu hareket enflasyon beklentilerini bozmadığı ve getiri eğrisinin eğilimini yukarı çevirmediği sürece Merkez bu duruşu “sıkı para politikası” olarak değerlendiriyor.
Yani uzun vadeli faizler düşüşe devam ettiği sürece Merkez bunu enflasyon görünümünde bir iyileşme olarak yorumlayarak kısa vadeli faizleri düşürecek.
