Aysel AYDEMİR
Petrol fiyatları ne olur?
Yeni yıla kötü bir başlangıç yapan petrol’de beklentiler pek iç açıcı değil. 2016 yılında petrol fiyatlarında dip seviyenin ne olacağıyla ilgili uzmanlar yol ayrımında…
Küresel piyasada en çok işlem gören emtialar arasında yer alan ve ekonominin belkemiği petrol fiyatlarında sert düşüşler devam ediyor. Ham petrol fiyatları hızlı kayıplarına devam ettirerek yılın başından bu yana kayıplarını yüzde 25'e çıkardı. ABD ham petrolünün varil fiyatında çok konuşulan ve kritik seviye olan 30 doların altı görülerek 29,14 seviyesi kaydedildi. Böylece Nisan 2002'den bu yana 12 yıl önceki seviye test edildi. Düşüş trendi içinde Çin’den gelen ılımlı verilerde toparlanma çabaları görülse de küresel ekonomideki yavaşlama ve arz fazlasının oluşturduğu satış baskısı kırılamadı.
BRENT PETROL NE KADAR? TIKLAYINIZ!
Petrol fiyatları neden düşüyor?
Petrol fiyatlarının düşüşündeki unsurları şu şekilde sıralayabiliriz;
-Arz – talep dengesizliği: Opec üyesi ülkeler üretimi tek taraflı kısmaya razı olmuyorlar. Dolayısıyla arz talep dengesizliği giderilemiyor.
–Stoklarda artışı: Stoklarda artış, petrol fiyatı üzerinde baskı oluşturan en önemli faktörlerden biri.
– Çin ekonomisinde yavaşlama: Çin dünyanın en büyük tüketici ve üretici ekonomilerinden biri. Her iki taraf için de petrol önemli bir gösterge. Ülke ekonomisinde büyümenin hız kesmesi, petrol talebinin azalması ve azalmaya devam edeceği beklentisiyle petrol fiyatında baskı oluşturuyor.
-Kuyu sayıları: Petrol fiyatının serbest düşüşe geçtiği 1,5 yılda, üretim maliyetlerinin zorlayıcı hale gelmesi nedeniyle kuyuların önemli bir bölümü kapatıldı. Buna rağmen üretimin kısılmaması petrol fiyatlarında yükseliş yaratması gereken bu durumu nötrleştirdi.
– ABD ihracatı: Dünyanın en büyük petrol üretici ve tüketicilerinden olan ABD’de 40 yıl aranın ardından petrol ihracat yasağının kaldırılması gündemi petrol fiyatı üzerinde baskı oluşturan unsurlardan biri. Özellikle ABD’de yerli enerji şirketlerinin, uluslararası piyasada rekabet edebilecek ortamı bulması, agresif keşif ve üretim politikalarını ortaya çıkarabilir.
– Enerji şirketleri: Özellikle petrol üretici ülkelerde ekonominin yapıtaşı sayılabilecek enerji şirketleri, düşen petrol fiyatları ile oldukça zor bir dönem geçiriyor. Şu ana kadar işçi çıkarımları ve bütçe düzenlemeleri ile geçici olarak bertaraf edilen negatif etkilerin, önümüzdeki dönemde öncelikle küçük ve orta ölçekli üreticiler üzerinde hakim olması söz konusu. Dolayısıyla şirket haberleri petrolde özellikle yükseliş beklentileri açısından takip edilecek başlıklar arasında yer alıyor.
– Jeopolitik gelişmeler: Özellikle Ortadoğu menşeli jeopolitik riskler petrol fiyatlarında yükselişi destekleyen unsurlar arasında fakat fiyatların düşmesi yönündeki verilerin daha güçlü olması kalıcı bir yükseliş hikayesi oluşmasına engel oluyor.
-İran kısıtlarının kaldırılması:
İran'ın nükleer programına dair anlaşma varıldı ve İran yaptırımları kaldırıldı. Böylece petrol devi İran’ın dünya piyasalarıyla yeniden entegrasyona girebilmesinin kapıları açılmış oldu. Dolayısıyla ambargoların kalkmasıyla birlikte İran’ın piyasaya günlük 500 bin varil petrol arz etmesi bekleniyor. Önemli petrol üreticilerinden İran’ın arz zincirine tekrar katılması ise varili 40 dolarların altına düşen petrol fiyatlarında daha da düşük seviyelerin görülmesi bekleniyor.
Özetle; Tüm bu unsurların bileşeninde petrol fiyatlarında, düşüş eğiliminin sürmesi, en azından petrol fiyatının baskı altında kalmasını beklemek yanlış olmayacaktır. Fakat diğer taraftan petrol fiyatlarında yükselişi destekleyecek olan küresel ekonomideki, Çin ekonomisindeki büyüme yönlü gelişmeleri, jeopolitik riskleri izleyerek bu yönde gelişmeler olduğunda kuyu sayısındaki azalışların problem haline geleceğini de alternatifler arasında değerlendirmekte fayda olacaktır. Aksi durumda 30 dolar seviyesinin altıda fiyatlamalar içindedir.
