Geçtiğimiz haftaları Çin ekonomisine yönelik endişelerle geçiren piyasaların şu sıralar konuştuğu tek konu ABD Merkez Bankası’nın (FED) bu hafta düzenleyeceği faiz toplantısı. Piyasa oyuncuları üç soru ve senaryo üzerinde duruyor: Banka faizleri dokuz yıllık aradan sonra ilk defa yükseltecek mi? Yoksa faizlere dokunmayıp mevcut durumun devamını mı sağlayacak? Belki de her zaman olduğu gibi dikkatle seçilmiş kelimeler kullanarak faiz artışına gitmeden piyasalara müdahalede bulunmayı tercih edecek.
KİMSEYE YARANAMAYACAK
Bankanın ABD faizi ile ilgi alacağı karar sadece ABD’yi etkilemeyecek. Yellen açısından işin en kötü tarafı ise hangi kararı alırsa alsın dünya ekonomisinin bundan bir şekilde etkileneceği. Soru ise şu: Kim, ne kadar iyi veya kötü etkilenecek? ABD ekonomisine bakıldığında faizlerin artması gerekir. Zira büyüme yüzde 3’leri aştı, işsizlik ise yüzde 5.1’le 7 yılın dibinde ve yeni iş kurma oranı da rekor seviyede. Dünyaya bakıldığında ise resesyonla, deflasyon korkuları arasında yaşayan bir Avrupa var. Her ay 60 milyar Euro para basan AB Merkez Bankası düşük kur avantajıyla ABD ile rekabet etmeye çalışıyor. Yani, FED faiz artırdığı anda dolar daha da değerleneceği için ABD kur bazlı dış ticaret avantajını uzun bir süreyle AB’ye kaptıracak.
ABD SEÇİMLERİ DE ETKİLİYOR
Asya’da ise pek çok ülke dış borç, cari açık veya hammadde giderleri gibi sorunlar nedeniyle değerlenen dolara endişeyle bakıyor. Faiz artışıyla hızla değerlenecek dolar bu ülkelerin yükümlülüklerini kısa ve orta vadede taşınamaz hale getirebilir. Tüm ekonomik ölçülerin ötesinde ise bir de Kasım 2016’da yapılacak ABD başkanlık seçimleri var. Banka bir yandan güvenilirliğini yitirmeden diğer yandan da seçim sürecini etkilemeden faiz artışı sürecini hayata geçirmeye çalışacak. İşte FED ve Yellen’in faiz artışında tutturması gereken denge bu.
SENARYO 1
FED FAİZİ ARTIRMA KARARI ALIRSA… ETKİSİ NE OLACAK?
-Piyasalardaki yüksek miktardaki doları geri çekmesi
-Karar ucuz para döneminin bittiğini ve borçlanma maliyetinin artık artacağını gösterecek.
-Bu kararın toparlanan ABD ekonomisini yavaşlatma ve borsaları da düşürme riski var.
-Hızla değerlenecek dolar ise gelişmekte olan ülkeleri yeni bir borç krizine sürükleyecek.
SENARYO 2
FED FAİZİ ARTIRMA KARARI ALMAZSA… ETKİSİ NE OLACAK?
-En son Temmuz 2006’da faiz artırdı. 2008’den beri % 0.0.25 aralığında tutuyor.
-FED 2008’de patlak veren finans kriziyle mücadele için 7 yılda 3.5 trilyon dolar bastı.
-Paralar tüketiciye gideceği yerde borsaları şişirdi. Faiz artmazsa balon şişecek.
-Banka şişen balonun havasını yavaş yavaş kaçırmazsa bir sonraki patlama daha şiddetli olacak.
SENARYO 3
FED KONUŞARAK ETKİ EDERSE… ETKİSİ NE OLACAK?
-FED faizi artırsa da artırmasa da kısa ve orta vadeli etkisi sarsıcı olacak.
-Banka dünya çapında yeni bir ekonomik krizin sorumlusu olmak istemiyor.
-FED faiz kararı yerine konuşarak müdahaleyi seçebilir. Böylece kötü etkiler sınırlı kalabilir.
-Böylece Kasım 2016’daki ABD Başkanlık seçimi öncesi güvenilirliğini korur.
IMF FAİZ ARTIŞINA KARŞI
-Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası, FED’in faiz artışı konusunda acele davranmamasını istiyor.
-IMF, FED’in faiz artırması halinde bu politikasının arkasında durmasını, geri adım atmamasını talep ediyor.
JANET YELLEN ALACAĞI FAİZ KARARIYLA TARİHE GEÇECEK AMA NASIL?
FED Başkanı Janet Yellen hem ABD hem de küresel ekonomi için büyük öneme sahip faiz toplantısını yönetecek. Bankanın alacağı kararlar ters teper ve dünya ekonomisi yeniden bir kriz dönemine girerse ekonomi tarihi Yellen’i hiç iyi anmayacak.
İLAÇ DİYE UYGULANAN BOL PARA POLİTİKASI ÇÖZÜMÜN DEĞİL SORUNUN TA KENDİSİ OLDU
ABD Merkez Bankası’nın (FED) para politikalarına yönelik attığı adımlar hep tartışmalara neden oldu. Banka 2008’de patlak veren finans krizinden çıkış için faizleri sıfıra indirip piyasalara fazladan 3.5 trilyon dolar pompaladı. Yapılan plan bol likiditenin başta bankalar olmak üzere tüketicileri de kurtarması yönündeydi. Ama son yedi yılda yaşanan gelişmeler bol paranın yatırım araçlarında devasa bir balona dönüştüğünü gösteriyor.
"FED BEKLENEN FAİZ KARARINI ARTIK DAHA FAZLA GECİKTİRMESİN"
Gelişmekte olan ülkelerin merkez bankalarından yetkililer, ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz artırımını geciktirmek yerine yakın zamanda yapması çağrısında bulundu. Endonezya Merkez Bankası’nın kıdemli başkan yardımcısı Mirza Adityaswara, “ABD para politikası yapıcıların ne yapacakları konusunda kafa karışıklığı yaşadığını düşünüyoruz. Belirsizlik karmaşa yarattı” diye konuştu. Adityaswara, “FED ne kadar çabuk bir karar verirse durum o kadar çabuk toparlanır ve ardından piyasaya faizleri bir veya iki kez artırıp duracakları beklentisi verebilir” dedi.
