ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen, son üç ayda birçok önemli gelişme yaşandığını belirterek "Şu anda bu gelişmelerin risk dengesine ve ekonomik görünüme etkilerini değerlendirme sürecindeyiz. Mart ayında bir araya geldiğimizde, piyasalara görünüm ve riskler hakkındaki güncel görüşlerimizi yansıtacak yeni projeksiyonlar sunacağız" dedi. Yellen, ABD Senatosu Bankacılık Komitesi önünde yaptığı yarı yıl sunumunda, ekonominin genel durumu ve uygulanan para politikası hakkında bilgiler verdi ve senatörlerin sorularını yanıtladı.
Dün Temsilciler Meclisinde benzer sunum gerçekleştiren Yellen, finansal şartların, son dönemde Amerikan ekonomisini daha az destekler hale geldiğine işaret etti. Yellen, bu durumun devam etmesi ve ekonomiyi beklenenden kötü etkilemesinin faiz artış hızını düşürebileceğini ancak böyle bir yargıya varmak için henüz erken olduğunu vurguladı.
Öte yandan, iş gücü piyasasının iyileşmeyi sürdürdüğüne dikkati çeken Yellen, işsizliğin ocak ayında yüzde 4,9’a gerilediğini ve bunun çok sayıda Fed yetkilisi tarafından normal seviye olarak kabul edildiğini aktardı. Yellen, ayrıca enflasyonun düşen petrol fiyatları ve güçlenen dolar nedeniyle bir süre daha düşük kalmasına karşın orta vadede ücretlerdeki artışla yüzde 2 hedefine ulaşacağı öngörüsünde bulundu.
ULUSLARARASI GELİŞMELER RİSK YARATIYOR
İş gücü piyasasındaki güçlenmenin ılımlı ekonomik büyümeye eşlik ettiğini anlatan Yellen, ABD’nin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) geçen yıl yüzde 1,75 civarında artış gösterdiğini bildirdi. Yellen, buna karşın zayıf küresel büyüme ve güçlenen doların ülke ekonomisini olumsuz etkilediğini ve bunlara bağlı olarak düşen ihracat ve yatırımların özellikle 4. çeyreğe yönelik GSYH’yi aşağı çektiğini ifade etti. Diğer taraftan tüketici harcamaları, inşaat ve otomotiv sektörlerinin büyümeyi desteklediğini kaydeden Yellen, başta Çin’dekiler olmak üzere uluslararası gelişmelerin ABD ekonomisi için risk teşkil ettiğini belirtti. Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) tüm uluslararası gelişmeleri yakından izlemeye devam edeceğini vurgulayan Yellen, ayrıca para politikasında kademeli bir yol izleneceği taahhüdünü yineledi.
DOLARA VE PETROL FİYATLARINA ŞAŞIRDIK
Konuşmasının ardından senatörlerin sorularını yanıtlayan Yellen, petrol fiyatlarındaki düşüş ve dolardaki güçlenmeyi bekleyip beklemedikleri sorusuna şöyle yanıt verdi: '‘Biz ve piyasalar, petrol fiyatlarındaki hareketlere çok şaşırdık. Fiyatların genel olarak arzdaki değişimleri yansıttığını düşünüyorum ancak talebin de rolü olabilir. Doların güçlenmesi ise ABD ekonomisinin diğer ülkelerinkine kıyasla daha iyi bir performans göstermesine bağlı olarak beklediğimiz bir gelişmeydi. Ancak dolarda 2014’ün ortasından bu yana yaşanan değerlenmenin bu kadar yüksek olmasını beklemiyorduk. Dolayısıyla enflasyonu aşağı çeken bu gelişmelere kısmen şaşırdık."
ARALIK’TAN BU YANA ÇOK ŞEY OLDU
Yellen, bir başka soru üzerine, aralık ayında faizleri artırma kararı aldıklarında ekonominin iyileştiğinden ve enflasyonun yüzde 2’ye yükseleceğinden emin olduklarını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: "Aralıktan bu yana çok şey oldu. Belirttiğim gibi global ekonomik ve finansal gelişmeler görünümü bozabilir. Şu anda bu gelişmelerin risk dengesine ve ekonomik görünüme etkilerini değerlendirme sürecindeyiz. Mart ayında bir araya geldiğimizde yeni projeksiyonlarımızı yayınlayacağız ve piyasalara görünüm ve riskler hakkındaki güncel görüşlerimizi bildireceğiz."
BATMAK İÇİN ÇOK BÜYÜK BANKA SORUNUNU TAMAMEN ÇÖZEMEDİK
Fed Başkanı Yellen, senatörlerin bankacılık sektörüne ve sistematik risk taşıyan finansal kuruluşlara yönelik sorularını da cevapladı. Fed’in 2007-2008 finansal krizinin ardından uygulamaya soktuğu denetleme ve koşulların bankaların "batmasına izin verilemeyecek kadar büyük" hale gelmesini önlemeye yardımcı olduğunu anlatan Yellen, buna karşın sorunu tamamen çözdüklerini söyleyemeyeceğini ifade etti. Yellen, öte yandan bankalara getirilen ekstra sermaye ve diğer zorunlulukların piyasalardaki likiditeyi olumsuz etkilememesi için çalıştıklarının altını çizdi.
FED’İN BAĞIMSIZLIĞI VE PARA POLİTİKASI
Fed Başkanı, her Kongre sunumunda olduğu gibi Fed’in bağımsızlığı ve para politikasını belirleme yöntemine ilişkin eleştirileri ve sorulara da maruz kaldı. Senato Bankacılık Komitesi Başkanı Richard Shelby, aralarında 3 Nobel ödüllü akademisyenin de bulunduğu 24 ünlü ekonomistin yayınladığı bir mektuba atıfta bulunarak "para politikasında daha kolay öngörülebilir bir strateji uygulanması gerektiğini" savundu. Başka bir senatör de piyasaların Fed yetkilileri her konuştuğunda dalgalandığına işaret ederek para politikasının bir kurala göre belirlenmesinin finansal istikrar için daha yararlı olacağını ileri sürdü. Yellen, bu görüşlere karşılık olarak dünyada hiçbir merkez bankasının para politikasını matematiksel bir kurala ya da formüle göre belirlemediğini ifade ederek Fed’in böyle bir yaklaşım izlemesinin ekonomiye büyük zarar vereceğini sözlerine ekledi.
