Kredi derecelendirme şirketi Standard & Poor’s, "Fırtına Alarmı: Doğal Felaketler Kredi İtibarını Zedeleyebilir" adlı raporunda, iklimsel tehlikelerin ülkelerin kredi notu üzerindeki olası etkilerine dair tahmini açıklamalarda bulunuyor. Raporda, fay hattı üzerinde bulunması sebebiyle Türkiye’nin de büyük risk altında olduğuna dikkat çekiliyor.
Rapor aynı zamanda, iklimsel değişiklerin hızlanacağı ve tehlikelerin derinleşeceği, özellikle fırtına ve sellerin sıklaşacağını öngörüyor. Araştırma raporuna göre, nadiren gerçekleşen bu iklimsel felaketler olağanüstü durumlarda kredi notunu iki puan düşürebilir.
Bunun yanında, kredi notu üzerindeki etkisinin en büyük olacağı düşünülen felaketlerin, deprem ve tropikal fırtınalar olduğuna işaret edildi.
Kredi notu açısından, en sık deprem görülen Latin Amerika ve Karayipler, ardından Asya, Şili ve Japonya gibi ülkelerin kredi notu açısından en büyük risk altında olduğu da raporun kilit noktalarından.
Örneğin Japonya’da 250 yılda bir olan depremler, ekonomide çöküşe ve kredi notunda en az iki puanlık gerilemeye sebep olabilir ve dünyanın geri kalanında da ekonomik ve finansal sonuçlar doğurabilir. Diğer yandan raporda, Bangladeş ve Dominik Cumhuriyeti de tropikal fırtınalardan kaynaklı gerileme riskinin en yoğun olacağı ülkeler olarak sayıldı.
Kredi notunda fay hatlarının etkisi
Standard & Poor’s, raporunda ekonomik hasarın ve onun yanında getireceği kredi itibarı üzerindeki baskının en dolaysız ve büyük olacağı ülkeler arasında jeolojik levhaların üzerinde ya da kenarında bulunan ülkeler, örneğin Şili, Kosta Rika, Ekvador, Japonya, Panama, Peru, Filipinler, Tayvan, Karayipler’in yanında Kuzey Anadolu fay hattı üzerindeki Türkiye de var.
250 yılda bir gerçekleşen doğal felaketlerin en çok etkileyeceği düşünülen ilk 10 ülke ve kredi notlarındaki tahmini düşüş şu şekilde:
Dominik Cumhuriyeti / Tropikal fırtına ve fırtına dalgası : 2.5
Şili / Deprem: 2.4
Bangladeş / Tropikal fırtına ve fırtına dalgası : 2.2
Japonya / Deprem: 2.1
Kosta Rika / Deprem: 1.8
Vietnam / Tropikal fırtına ve fırtına dalgası: 1.8
Peru / Deprem: 1.8
Tayland / Sel: 1.6
Tayvan / Deprem: 1.3
Türkiye/ Deprem : 1.3
Yukarıda listelenen ülkelerde bahsedilen "felaket senaryoları" gerçekleşirse, örneğin Ekvador, Panama, Tayvan ve Türkiye gibi ülkeler en az bir puan aşağı düşerken, Şili ve Japonya’nın notu da en az iki puan azalacak.
Kolombiya, Endonezya, İsrail, İtalya, Meksika, Dominik Cumhuriyeti ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde ise felaketlerin en az yarım puan gerilemesi ve maddi düşüş baskısı yaratması bekleniyor.
Doğal felaketlerin ekonomi ve kredi notu üzerindeki etkisinin yatıştırılması için tek çare, rapora göre felaket sigortası. Afet sigortası da kredi notu ve ekonomik seviyeyi düşürebilecek etkenler arasında. Rapora göre, gelişmekte olan devletler düşük sigorta teminatlarıyla doğal felaketler karşısında en savunmasız ülkeler.
Sel ve kar fırtınalarının kredi notuna olası etkisi daha düşük
Bunun yanında, Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinde özellikle kış dönemlerinde hüküm süren sel ve kar fırtınalarının kredi notunu düşürme olasılığının çok daha sınırlı olduğu belirtilen raporda, "Ancak olası etkiler ihmal edilmemeli" denildi. Sigorta teminatının yüksek olmasının da etkisiyle bu koşulların gelişmiş Avrupa ülkelerinde ciddi makroekonomik sonuçlara ve ülke notunda düşüşe sebep olacağı düşünülmüyor.
Ülkeler arasında selin ekonomiye en çok darbe vurabileceği ülkeler ise Macaristan ve Tayland olarak listeleniyor.
Öykü Altuntaş / Milliyet
