Uygunluk Testi Nedir?
Uygunluk testi; Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından hazırlamış sorular üzerinden yatırım kuruluşlarının, yatırımcının yatırım profilini belirmek amacıyla uyguladığı teste denir. SPK’ya göre yatırımcıya yapılması gerekenler testler; uygunluk ve yerindelik testidir. Sermaye piyasası kanuna göre ise yatırımcılar genel müşteri ve profesyonel müşteri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Uygunluk testi genel müşterilere yapılmaktadır. Ayrıca uygunluk testi ile yatırımcının ihtiyaçlarına ve bilgi düzeyine yönelik hizmet verilmesi hedeflenmektedir. Örneğin; uygunluk testi sonucunda Forex ya da Vadeli İşlem Opsiyon Piyasası’nda yatırım gerçekleştirmenin size uygun olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Uygunluk testinde hangi sorular soruluyor?
Uygunluk testinde sorulan başlıca soruları şöyle sıralayabiliriz; yaşınız, eğitim durumunuz, mesleğiniz, yatırımlarınızı ne kadar süreyle sermaye piyasalarında değerlendirmeyi düşünürsünüz? Risk ve getiri tercihiniz nedir? Hangi ürünlerde daha önce yatırım yaptınız, ne sıklıkta yatırım yaptınız ve bu ürünlerdeki geçmiş 1 yıllık dönemdeki işlem hacminiz ne kadardır?
Uygunluk testi sonucunda uygun yatırım seçenekleri belirlenir ve şu hususlarda bilgi verilir:
“Uygunluk testi sonucunda herhangi bir ürün ya da hizmetin uygun olmaması durumunda yatırım kuruluşu müşteriyi yazılı olarak uyarmalıdır. Bu durumda yatırım kuruluşu söz konusu ürün ya da hizmete yönelik olarak müşteriye birebir genel yatırım tavsiyesinde bulunamaz. Hangi ürün ya da hizmetlerin müşteriye uygun olduğunun tespit edilmesine imkân bulunmadığına veya bir ürün ya da hizmetin müşteriye uygun olmadığına ilişkin uyarıda bulunmuş olmasına rağmen, müşterinin söz konusu hizmet ya da ürünü almak istemesi durumunda müşteriye söz konusu talep yönünde hizmet verip vermemek hususunda serbesttir. Bu durumda müşteriden “Uygunluk Testi Sonucuna Rağmen İşlem Yapma Talebi” dokümanı müşterinin ad-soyadı ve imzasıyla birlikte alınmalıdır. Bu aşamadan sonra, müşterinin ilgili piyasalarda işlem yapmayı talep etmesi halinde söz konusu piyasalarda, yönlendirme ve genel yatırım tavsiyesi vermeden işlem yapabilecektir.“
Uygunluk testi nasıl yapılır?
Uygunluk testi yapılması hakkında öngörülen husus şöyle;
“Yatırım Kuruluşları Tebliği’nin 33 üncü maddesi, Yatırım Hizmetleri Tebliği’nin 40’ıncı maddesi uyarınca yapılması öngörülen sırasıyla uygunluk ve yerindelik testleri ile söz konusu maddeler uyarınca yapılacak, uyarı ve bildirimler gerektiğinde kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin sunulabilmesi ve ispat yükü yatırım kuruluşuna ait olmak kaydıyla yazılı veya elektronik ortamda yapılabilir.”
