Piyasaları takip eden yatırımcılar çok okumak zorundalar. Bu okumalar; mecburen ülke ve dünya ekonomisini, sektör analizlerini, varlık değerleme tahminlerini, bolca araştırma raporunu, haberleri yani genel anlamda ekonomiyi kapsayacak. Ancak yeterli olmayacak. Bir adım ötesinde sosyoloji, toplum ve birey psikolojisi de gerekecek çünkü genelde ekonomiyi, özelde yatırım kararlarını sadece rakamlar üzerinden makro-mikro verilerle anlamak mümkün olmayacak, insan davranışının piyasalardaki payı göz ardı edilemeyeceği için bu bölüm özel ilgi gerektirecek. Bitti mi? Hayır. Uluslararası ilişkilerin piyasaları geçmişte nasıl etkilediği, gelecekte nasıl etkileyeceği de incelenmesi, takip edilmesi gereken asli başlıklardan biri olacak.
DOLAR NE KADAR?
'Ortaya bir resim koymak'
Ekonomi okumak eğlencelidir ama Hercule Poirot ya da Sherlock Holmes okumak bana göre çok daha eğlencelidir. Bir yatırım kararı almak ince detayları görüp, ortaya bir resim koymak ve bu resmin yatırımcıyı ve çevresini nasıl etkileyeceğini öngörmek, görünmeyeni görme çabası içinde farklı akıl yürütmelerle kalabalığın içinden sıyrılmaksa, Hercule Poirot’nun veya Sherlock Holmes’ün katili bulma yöntemi yatırımcılara ilham verebilir. İnsan ruhunu çözmede Dostoyevski veya Tolstoy da önerilir ama biz bu yazıda macera üzerinden gidelim.
'Sherlock Holmes bir cinayeti nasıl çözüyorsa…'
Nasıl analitik düşünülür? Karşımıza çıkan bir olay nasıl incelenir? Kendinizi nasıl korursunuz? Felaket anında nasıl hayatta kalırsınız? Bir aldatmacayı nasıl hissedersiniz? Nasıl keskin zekalı olunur?… gibi sorulara cevap arayalım. Nasıl analitik düşünülür sorusuyla başlayalım. Sherlock Holmes bir cinayeti nasıl çözüyor ya da yatırımcı piyasaya bakarken neye dikkat etmeli?
EURO NE KADAR?
'Manşette gördüğünüz haberin ötesini düşünün'
Size görüneni ya da gösterileni değil görünmeyeni düşünün. Manşette gördüğünüz haberin ötesini düşünün ve şu soruyu sorun: NEDEN? Katilin uşak olduğu aşikarsa, uşak neden evin hanımını öldürsün? Doların değer kazanması ABD ekonomisini zorlayacak deniyorsa Fed neden faiz artırsın? Neden sorusunun cevabını düşünürken siyasi veya başka önyargıların aklınızı gölgelemesine izin vermeyin. Her türlü olasılığa açık olun. Katil gerçekten uşak olabilir veya değerli dolar ABD için gerçekten ilk tercih değildir, bunu tarafsız bakışla gözden geçirin. Elde ettiğiniz bulgularla ikna olun, zaten ikna olduğunuz için önünüze gelen veriyi eğip bükmeyin.
NEDEN uşak evin hanımını öldürsün veya Fed neden faiz artırsın sorusuna cevap (değil cevapları, çünkü tek cevap buluyorsanız muhtemelen yanılıyorsunuz) sıralarken en düşük olasılığı eleyin. Uşak evin hanımını öldürdü çünkü ona karşılıksız aşk besliyordu, Fed faiz artırmalı çünkü istihdam piyasası güçlü…Eleyin
EN ÇOK YÜKSELEN VE DÜŞEN HİSSELER!
'Tahmin dürtünüzü bastırın'
Tahmin dürtünüzü bastırın. Tahmin dogmatizmden gelir, bir şey yanlıştır ama birey o şeyin doğru olduğuna dair kesin inanca sahip olabilir. Bu durumda başkasının yanlış dediği sizin açınızdan doğru olabilir. Tahmin etmeyin, öngörmeyin, anlamaya çalışın. Meselenin doğruluğu veya yanlışlığı tartışılırken esas kaçırılabilir. Katilin uşak olup olmaması veya Fed’in 2015 yılı içinde faiz artırmamasının yanlış olacağı fikri gözlemciye bir şey kazandırmaz. Çünkü yatırımcı piyasada haklı olmak yerine kazançlı çıkmayı tercih edecektir, etmelidir. Fed size göre yanlış yapabilir, hatta bu yanlıştan dolayı Fed’e küsebilirsiniz de. Ya da ikinci bir tercih olarak, doğru veya yanlış, Fed’in hangi nedenlerle ne yapacağını anlamaya çalışarak para kazanırsınız. Hesabınızdaki bakiye büyüsün, doğruluğu veya yanlışlığı pozisyonunuzu kapattıktan sonra eş dostla tartışırsınız. Bilginizi konuşturmayacaksanız ekonomi okumanın ne anlamı var değil mi? Devam edecek…
