Değişen ve gelişen dünyamızda nasıl para harcama şekli ve yöntemleri değiştiyse, para kazanma yöntemlerimiz ve şeklimizde değişti. Bir zamanların kas gücüne dayalı olan para kazanma şekli artık daha akla dayalı bilimsel yöntemlere doğru kaydı. Bunların arasında da, kuşkusuz en popüler olanı, piyasa hareketlerini izleyip, yorumlayıp, yatırıma dönüştürmek. Fakat, bu noktada da karşımıza bazı sorunlar çıkıyor. Daniel Kahneman ve Amos Tversky’nin beraber yazdığı Choices, Values and Frames (Seçimler, Değerler ve Çerçeveler) kitabında karşımıza çıkan bu sorunları irdeliyorlar.
Yatırım psikolojisi
Geliştirdikleri davranışsal finansla Nobel ekonomi ödülünü kazanan Daniel Kahneman ve Amos Tversky’e göre yatırımcılar, kararlarını rasyonel yani akılcı yöntemlerle vermiyorlar. Serbest piyasa koşullarında oluşan fiyatlardaki hareketlerin oluşumunda yatırımcıların verdiği rasyonel kararlar yerine duygusal karar vererek hareket ettiği düşüncesini ortaya atan Kahneman ve Tversky’e göre yatırımcıların kararlarına, aşırı güven duygusu, aşırı iyimserlik, sürü psikolojisi ve risk algısından kaçınma dürtüleri yön veriyor.
Piyasadaki yatırımcıları etkileyen bu dürtülerin yönünü tespit edebildiğiniz zaman, önemli karların altına imza atabilirsiniz. Kahneman ve Tversky’nin yaptığı araştırmalar doğrultusunda yatırımcıların gelecekteki piyasa hareketleri hakkındaki iyimserliklerinin, uzun dönem borsa kazançlarından daha fazla olduğu ortaya çıkmasına rağmen piyasa trendi konusunda yatırımcıların fiyatların daha da düşeceği veya yükseleceği yönündeki algılarına rağmen, genel bir düşüşün ardından mutlaka bir yükseliş durumunda dahi pozisyonlarını korudukları ortaya koymuştur.
İyi sonuçlar bizim, kötü sonuçlar sizin yüzünüzden
Kahneman ve Tversky kitabında, insanoğlunun en temel kaçınma dürtülerinden birisi olan yansıtmanın yatırımcılar arasında çok sık görüldüğünü ifade ederek, kazançla kapattıkları yatırım işlemlerini kendi başarısına, kayıpla kapattıkları işlemleri de başkalarına veya olağandışı faktörlere bağlama eğilimi gösterdiklerini ifade etmektedir. Bu durumun yansıması olarak da yatırımcıların kendilerini olağanüstü görerek, kendi bilgilerinin diğerlerine göre daha üstün olduğunu düşünmesi ve risk faktörünü göz ardı etmesine neden olduğu belirtilen kitapta, bir nevi “piyasa mı büyük ben mi?” psikolojisine girerek hatalı işlemler yaptıklarını ifade eder.
Bu hatalı işlemler sonucunda kayba uğrasa bile hatasını kabul etmeyip daha fazla spekülatif işlem gerçekleştirerek, yoğun bir al – sat işlemleri sonucunda zararları daha da büyür.
Değiş tokuşla alışveriş yeni ekonomik model olabilir mi, öğrenmek için tıklayın!
Bu konuda araştırma yapan John R. Nofsinger’in yazdığı Yatırım Psikolojisi adlı kitapta, dünyada hiç olmadığı kadar büyük bir bilgi akışının olduğunu belirterek, bunların hepsinin değerlendirmenin imkansız olduğunu söylüyor. Bu yüzden insan beyninin yatırım kararı alırken, kestirme yollara saptığını ifade eden Nofsinger, nöroloji biliminin önemine işaret ediyor. Kitabında verdiği örneğe göre, fon şirketlerinin yüzde 65’i yeni ve daha çok kar edecekleri şirketler yerine zarar etse dahi daha önce çalıştıkların şirketleri seçmesinin altında bu nedenin yattığını belirtiyor.
Duygu ve psikolojinizi doğru yorumlamak05
Davranışlarımıza ve yatırımlarımıza yön veren bu duygu ve düşüncelerden nasıl kurtulacağımız konusuna gelirsek, örneğin Forex piyasasında kullanılan teknik analiz araçları bu konuda size yardımcı olacaktır.
Forex nedir öğrenmek için tıklayın!
Sadece çizgileri dikkate alan teknik analizde, fiyat trendlerini oluşturan hareketlerin hepsi grafiklere de yansır. Daha fiyatlar oluşurken, teknik analiz size fiyat hareketini söyler. Mutlaka her bir fiyat hareketinin birden çok nedeni bulunur, fakat teknik analiz bu nedenlere odaklanmak yerine trendin durumunu ve bir sonraki hareketini belirlemeye çalışır. Başka bir ifade ile sadece fiyat hareketini sorgular, harekete neden olan faktörlerle ilgilenmez. Bunları da ürettiği al – sat sinyallerine göre yatırımcıya sunar.
Dışarıdan bakan veya teknik analize yabancı birisi için bir nevi falcılık olarak görülse de, piyasanın hareketlerini diğer araştırma yöntemlerine göre daha yüksek bir yüzde ile belirtir. Sonuç olarak piyasalarda para kazanmak istiyorsanız, ilk önce kendimizi tanımalısınız. Başarılı işlemler yapmak istiyorsanız, yaptığınız hatalardan ders almanız ve duygularınıza göre hareket etmememiz gerekiyor.
