Gerçek hayatta zincirleme olarak gerçekleşen olayların sonucunda meydana gelecek küçük değişikliklerin büyük olaylara neden olması olarak tanımlanan kaos teorisi veya diğer bir adı ile kelebek etkisi yatırımcılar tarafından büyük rağbet görmeye başladı.
“Dünyanın bir köşesinde bir kelebek kanat çırpsa, dünyanın öteki köşesinde fırtına kopar” sözü ile bilinen kaos teorisi, temel bilimlerin pek çok alanında olduğu gibi bazı teorisyenlerce, teorisinin ekonomik analizlere ilişkin belirlilik koşullarındaki non-lineer veya başka bir deyişle doğrusal olmayan ilişkilerin yapısını anlayabileceği öne sürmektedir. Borsanın doğrusal olmamasının nedeni, bir sonraki gün piyasada oluşabilecek gelişmelerin ve fiyat hareketlerin kimse tarafından öngörülememesidir.
Kaos modellemeleri
Her ne kadar teori olsa da, kaos teorisi küçük olayların daha büyük olaylara neden olması borsa üzerine yapılan modellemelerde kullanılmaya başladı. Borsanın temelleri ile büyük benzerlik gösteren kaos teorisi ile işlem psikolojisinin kombinasyonu ve bunların piyasalar üzerindeki etkileri üzerine kurulan birçok modelleme bulunmaktadır.
Borsada kullanılan RSI benzeri modellemeler, uzun vadede piyasaların ne olacağını yatırımcıya bildirmeseler de, oluşturulan modellemeler sadece birkaç saat ya da gün sonrasını öngörülerini yapabilmektedir. Kaos teorisi ve borsa üzerine yapılan çalışmalarda sermaye varlıklarını fiyatlandırma modeli ve etkin pazar hipotezine göre daha yüksek getiriler elde edildiği dile getirilse de doğrusal olmayan sistemler bir süre sonra lineer durumlara yaklaşacaktır görüşü hakimdir.
Meydana gelene gelen gelişmelerin, artan – azalan ülke ve coğrafya risklerinin, sektörel gelişmelerin birbirini fazlası ile etkilediği borsada yaşanan herhangi bir gelişme diğer paritelerde de sert iniş ve çıkışlara neden olur. Borsadaki kaos teorisine göre, yatırımcı rastlantı gibi görünen piyasa koşullarındaki hareketlerin nedenselliğini çözdüğü takdirde karlı işlemler yapabilir. Kaos teorisi ile küçük bir olaydan etkilenen bir şeyin önemli etkilerini görebilmek ve analiz etmek borsada başarının anahtarı olarak tanımlanır.
Borsada paranızı değerlendirmek
İster kaos teorisi isterse başka bir teorisi olsun iyi bir piyasa analizi borsada para kazanmak isteyenlerin edinmesi gereken belki de en önemli özelliktir. Piyasa dalgalanmaları çok iyi okunmalı, piyasanın nelerden etkilendiği hangi etkenlere göre yönlendiği iyi tespit edilmelidir. Piyasanın düşüşte mi çıkışta mı olduğunu tahmin etmek, olası riskleri göze almak ve buna göre yatırım yapmak şansın sizden yana olduğunu gösterir.
